Μάχη των Δερβενακίων(26/07/1822)
Μια από τις πολεμικές εμπλοκές της επανάστασης του 1821 με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες και ολική καταστροφή των δυνάμεων του Πασά Δράμαλη(Μαχμούτ), στην οποία διαφάνηκε η στρατηγική ιδιοφυΐα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. ΓΕΓΟΝΟΤΑ Μετά την ήττα και τον θάνατο του Αλή Πασά, οι οθωμανικές δυνάμεις, με απόφαση της Πύλης στην Κωνσταντινούπολη, στη Β Ελλάδα κινήθηκαν Ν, για να αντιμετωπίσουν την Ελληνική Επανάσταση. Με μια για την εποχή πρωτόγνωρης δύναμης στρατιά περίπου 30.000 πεζικού, 6.000 ιππικού και 6 κανονιών τακτικός στρατός που όμοιό του δεν είχε δει ποτέ η Ελλάδα), ο Δράμαλης ξεκίνησε από την Λάρισα για να συντρίψει την ελληνική εξέγερση αφού ξαναπάρει Κόρινθο, Ναύπλιο και Τρίπολη. Ξεκίνησε από το Ζιτούνι Λαμίας νωρίς τον Ιούλιο και προχώρησε Ν μέσω Βοιωτίας. Χωρίς να συναντήσει την παραμικρή αντίσταση στην Α Στερεά Ελλάδα, ο Δράμαλης με 25.000 άνδρες προέλασε ταχύτατα και στρατοπέδευσε(06/07) στην Κόρινθο. Βασικός του στόχος ήταν η ανακατάληψη της Τριπολιτσάς και η κατάπνιξη της Επανάστασης στον Μοριά με τη βοήθεια του στόλου, που θα κατέπλεε στον Αργολικό Κόλπο. Τον καιρό εκείνο στην Αθήνα οι πολιορκημένοι στην Ακρόπολη είχαν ήδη παραδοθεί(21/06) λόγω έλλειψης νερού. Στο πέρασμά του ο Δράμαλης συνάντησε μικρές δυνάμεις Ελλήνων που προσπάθησαν να υπερασπίσουν το στενό στα Γεράνεια όρη και το φρούριο της Ακροκορίνθου, αλλά οι μικρές δυνάμεις τους δεν μπόρεσαν να τον σταματήσουν. Έφθασε στην Κόρινθο(μέσα Ιουλίου) και έκανε συμβούλιο για να αποφασίσει την πορεία της εκστρατείας του. Παρακούοντας τους τοπικούς τούρκους ηγέτες, οι οποίοι τον συμβούλευσαν να κάνει ορμητήριό του την Κόρινθο κι έχοντας μεγάλη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, ο Δράμαλης διέταξε τον στρατό του να προελάσει προς το Ναύπλιο για να λύσει την πολιορκία του. Αφού κατέλαβε τον Ακροκόρινθο, έφθασε ανενόχλητος στο Άργος και στρατοπέδευσε έξω από την πόλη (12/07). Οι επαναστάτες πιάστηκαν στον ύπνο και δεν μπόρεσαν να υπερασπίσουν τα μεταξύ Κορίνθου και Άργους στενά, από τα οποία διήλθε η τουρκική στρατιά. Οι σύμβουλοί του υπό τον Γιουσούφ Πασά από την Πάτρα του είπαν να κάνει βάση του την Κόρινθο και να συγκεντρώσει ισχυρό στόλο στο λιμάνι της πριν συνεχίσει. Ο Δράμαλης όμως αποφάσισε να συνεχίσει με κατεύθυνση την Αργολίδα. Πέρασε από το στενό στα Δερβενάκια και έφτασε στο Άργος(24/07). Ανυπόμονος να συναντήσει τους υπόλοιπους Τούρκους στο Ναύπλιο έστειλε το ιππικό να προηγείται, ενώ άφησε τα μετόπισθεν και τα 2 πλευρά του στρατού του ανυπεράσπιστα. ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΓΟΛΙΔΑ Μόλις μαθεύτηκε ότι ο Δράμαλης με τον στρατό του πλησιάζει στο Άργος, επικράτησε μεγάλη σύγχυση στους Έλληνες, ιδιαίτερα όταν πληροφορήθηκαν τη λύση της πολιορκίας του Ναυπλίου. Κυβέρνηση και βουλευτές αναχώρησαν πανικόβλητοι από το Άργος για τους Μύλους και από εκεί στα πλοία. Τη δύσκολη αυτή στιγμή όρθωσε το ανάστημά του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Σε ελάχιστο χρόνο κήρυξε πανστρατιά, ενώ με δραστήρια μέτρα και συντονισμένες ενέργειες κατόρθωσε να περιορίσει τον στρατό του Δράμαλη στην Αργολίδα και να ματαιώσει την πορεία του προς την Τριπολιτσά. Τα μέτρα του Κολοκοτρώνη εστιάστηκαν στην κατάληψη στρατηγικών θέσεων στην Αργολίδα (κυριότερη η Λάρισα, η αρχαία Ακρόπολη του Άργους) και στην τακτική της «καμένης γης», δημιουργώντας οξύ επισιτιστικό πρόβλημα στους εισβολείς. Φτάνοντας ο Δράμαλης στο Άργος, διαπίστωσε ότι στο φρούριο ήταν αμπαρωμένοι Έλληνες επαναστάτες, ενώ ο τούρκικος στόλος, αντί να είναι εκεί, βρίσκονταν στην Πάτρα. Αποφάσισε να πολιορκήσει το φρούριο και να το καταλάβει μόνος του. Ο Δράμαλης δεν μπορούσε να προχωρήσει προς την Τριπολιτσά χωρίς να έχει εξασφαλισμένα τα νώτα του. Έχασε πολύτιμο χρόνο με την πολυήμερη πολιορκία του φρουρίου του Άργους και οι άνδρες του εγκλωβίστηκαν εκεί, έχοντας εξαντλήσει τα αποθέματα τροφής και χωρίς να έχουν δυνατότητα ανεφοδιασμού. Συνειδητοποιώντας τη δύσκολη κατάσταση, ο Δράμαλης αποφάσισε να επιστρέψει στην Κόρινθο, ελπίζοντας σε βοήθεια από τους Χουρσίτ Πασά της Λάρισας και Γιουσούφ Πασά της Πάτρας ή τον στόλο. Το σχέδιο υποχώρησης του Δράμαλη έγινε αντιληπτό από τον Κολοκοτρώνη και παρά τις διαφωνίες των προκρίτων, έσπευσε να καταλάβει τις στενές διαβάσεις που οδηγούσαν από το Άργος στην Κόρινθο, με 2.500 άνδρες. Δεν θα άφηνε 2η φορά τις στενωπούς αφύλακτες, όπως κατά την προέλαση του Δράμαλη. Οι Έλληνες υπό τον Υψηλάντη έμειναν χωρίς νερό και αναγκάστηκαν μετά την 12η μέρα της πολιορκίας να αποδράσουν νύχτα ανάμεσα από τα τουρκικά στρατεύματα. Η πελοποννησιακή γερουσία είχε αναθέσει σε Κολοκοτρώνη και Πετρόμπεη ως εθελοντές μαζί με τους καπεταναίους και τους ιερείς να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους. Οι Έλληνες άρχισαν να μαζεύουν στρατεύματα και συγκέντρωσαν τουλάχιστον 8.000 πολεμιστές με αρχιστράτηγο τον Κολοκοτρώνη, ενώ άλλες 2.000 μαζεύτηκαν με αρχηγούς τους Υψηλάντη, Νικηταρά και Παπαφλέσσα. Ο Κολοκοτρώνης πρότεινε να περικυκλώσουν τους Τούρκους και έτσι ο Δράμαλης βρέθηκε αποκλεισμένος στην πεδιάδα της Αργολίδας. ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥΡΚΩΝ Ο Δράμαλης αποφάσισε(26/07) να οπισθοχωρήσει-γυρίσει στην Κόρινθο και κινήθηκε προς τα Δερβενάκια(κοντά στην Νεμέα). Η βασική διάβαση, με βάση το σχέδιο του Θ. Κολοκοτρώνη) φυλαγόταν από τον Αντώνη Κολοκοτρώνη και περίπου 1500 άντρες. Παράλληλα ο Κολοκοτρώνης είχε τοποθετήσει τον Πλαπούτα με περίπου 800 άντρες στο Σχινοχώρι για να φυλάει την ΒΔ έξοδο της Αργολίδας προς την Στυμφαλία και τους Νικηταρά-Παπαφλέσσα στο Στεφάνι-Αγιονόρι, με άλλους 800 άντρες για να φυλάνε την Τρίτη διάβαση προς την Κλένια. Οι Τούρκοι της εμπροσθοφυλακής μπήκαν στο στενό πέρασμα και όταν έφτασαν στην έξοδο δέχτηκαν τα πυρά των κρυμμένων Ελλήνων. Λίγοι πέρασαν προς την πεδιάδα της Κουρτέσας και ο κύριος όγκος οπισθοχώρησε με μεγάλες απώλειες. Αφού αυτό το πέρασμα φυλαγόταν καλά από τους Έλληνες και η εμπροσθοφυλακή και το κύριο σώμα στράφηκε προς το 2ο κοντινό πέρασμα, του Άγιου Σώστη, Α της κύριας διάβασης. Αυτό το πέρασμα ήταν πολύ ανηφορικό και πιο δύσκολο για τους πεζούς και τα ζώα, αλλά οι Τούρκοι το βρήκαν αφύλακτο και άρχισαν να περνάνε προς την Κουρτέσα, ενώ τα τμήματα του Αντώνη Κολοκοτρώνη τους πλευροκοπούσαν. Το σώμα των Νικηταρά-Παπαφλέσσα, το μεσημέρι ειδοποιήθηκε με σήματα καπνού ότι ο Δράμαλης κινείται προς τα Δερβενάκια. Ανασυντάχτηκε και με γρήγορη πορεία έφτασε το απόγευμα στις κορυφές Α-πάνω από τον Άγιο Σώστη και είδαν τους Τούρκους που περνούσαν προς την Κουρτέσα. Τότε επιτέθηκαν αμέσως στους Τούρκους που βρέθηκαν ανάμεσα σε 2 πυρά, Α οι νεοφερμένοι και Δ οι τα τμήματα του Α. Κολοκοτρώνη. Μέχρι αργά την νύχτα κράτησε η μάχη και οι Τούρκοι είχαν τρομακτικές απώλειες, σε ανθρώπους, ζώα και υλικά. Όταν σκοτείνιασε, η προσπάθεια των Τούρκων σταμάτησε και γύρισαν στην Τίρυνθα όπου είχαν το στρατόπεδό τους. Οι απώλειες των Τούρκων και από τις 2 μάχες υπολογίζονται στις 4.500 νεκρούς περίπου(1.500 στα Δερβενάκια και την καταδίωξη προς τον Άγιο Σώστη και περίπου 3.000 στον Άγιο Σώστη). Οι Έλληνες μετά την νίκη τους επέπεσαν στα λάφυρα και το στράτευμα σχεδόν διαλύθηκε. Ο Δράμαλης ξεκίνησε(28/07) από την Τίρυνθα για να δοκιμάσει την τύχη του στην 3η διάβαση προς Κόρινθο, που περνάει από Προσύμνη, Αγιονόρι, Κλένια. Το σώμα των Νικηταρά και Παπαφλέσσα είχε τοποθετηθεί πάλι στο Στεφάνι-Αγιονόρι για την φύλαξη αυτής της διάβασης. Ανεβαίνοντας από την Προσύμνη οι Τούρκοι στράφηκαν πρώτα προς το Στεφάνι κατά του τμήματος του Νικηταρά που πολέμησε υποχωρώντας μπροστά στον όγκο τους μέχρι κοντά στο χωριό. Τότε οι Τούρκοι στράφηκαν Α και κατευθύνθηκαν προς το Αγιονόρι που στην είσοδο της Κλεισούρας τους περίμενε το τμήμα του Παπαφλέσσα, ενώ το τμήμα του Νικηταρά τους κυνηγούσε. Εκεί στην Κλεισούρα έγινε η 2η μεγάλη καταστροφή της Τούρκικης Στρατιάς. Οι νεκροί Τούρκοι ήταν + 600 και οι υλικές απώλειες πάλι πάρα πολλές και θα ήταν περισσότερες αν και πάλι οι Έλληνες δεν έπεφταν στα λάφυρα σταματώντας την καταδίωξη. Αυτές οι 3 καθοριστικές μάχες, ουσιαστικά εξουδετέρωσαν την στρατιά του Δράμαλη και τα υπολείμματα της δεν κατάφεραν να φύγουν ποτέ από την Κόρινθο. Στη μάχη εκτός του Κολοκοτρώνη διακρίθηκαν ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο Παπαφλέσσας και ιδιαιτέρως ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ο Νικηταράς, που έλαβε το προσωνύμιο Τουρκοφάγος. Ο Δράμαλης και οι εναπομείναντες άνδρες του προσπάθησαν να διαφύγουν(27/07) από την κλεισούρα του Αγιονορίου. Όμως, οι Νικηταράς, Υψηλάντης και Παπαφλέσσας ήταν κι εκεί για να προκαλέσουν νέες βαριές απώλειες στον Δράμαλη(28/07). Ο υπερήφανος στρατηλάτης, που είχε αρκετές συμπάθειες μεταξύ των ελλήνων οπλαρχηγών για το ήπιο του χαρακτήρα του και τις ικανότητές του, ήταν ένα ανθρώπινο ράκος, αναλογιζόμενος τις συνέπειες από την οργή του Σουλτάνου. Με τα υπολείμματα του στρατού του έφθασε στην Κόρινθο, όπου στα τέλη Οκτωβρίου πέθανε από την απογοήτευσή του. Ο θριαμβευτής Κολοκοτρώνης ανακηρύχθηκε από την Κυβέρνηση Αρχιστράτηγος της Πελοποννήσου, κατ' απαίτηση των οπλαρχηγών. Η Επανάσταση είχε διασωθεί και είχε αποκτήσει ισχυρά θεμέλια, χάρη στο σχέδιο και την τακτική του Γέρου του Μοριά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου