Χούντα των Συνταγματαρχών(ιστορικοί παραλληλισμοί με την «Δημοκρατία» της Μεταπολίτευσης) ΜΕΡΟΣ 2ο
Δεν πρόλαβε, αφού το σχέδιο «Προμηθεύς» είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή, με αποτέλεσμα ο ταξίαρχος Βιδάλης να μην λάβει ποτέ το σήμα του Ράλλη. Ο αιφνιδιασμός ήταν πλήρης και στις 03:30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνημα είχε επικρατήσει αναίμακτα. Νωρίς το πρωί, το ραδιόφωνο ΕΙΡ έπαιζε εμβατήρια και δημοτικά άσματα και οι αγουροξυπνημένοι Έλληνες άκουγαν τα πρώτα «Αποφασίζομεν και Διατάζομεν» των δικτατόρων: απαγόρευση των συγκεντρώσεων άνω των 3 ατόμων. Με συντακτική πράξη κατά τη διάρκεια της ημέρας ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγματος και ματαιώθηκαν οι εκλογές της 28ης Μαΐου 1967. Αιφνιδιασμένοι από τις εξελίξεις ήταν και οι Αμερικανοί, που δεν περίμεναν την κίνηση του Παπαδόπουλου. Τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα
Phillip Talbot ξύπνησε ο ανιψιός του πρωθυπουργού Κανελλόπουλου, Διονύσης Λιβανός, και του ανακοίνωσε την είδηση. Όταν μετά από λίγες μέρες ο Talbot είπε στο σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, Jack Merry, ότι το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ήταν ο βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας, αυτός του απάντησε κυνικά: «Μα, πως είναι δυνατόν να βιάσεις μία πόρνη;!»(σχόλιο: ο «σεβασμός» των ΗΠΑ στην Ελλάδα) Μόνο 2 πρωινές εφημερίδες πρόλαβαν να περιλάβουν στην ύλη τους την εκδήλωση του πραξικοπήματος. Η «Καθημερινή» στην 1η της σελίδα είχε ένα μονόστηλο με τίτλο «Την 2αν πρωινήν εξερράγη στρατιωτικόν κίνημα. Συνελήφθησαν πολιτικοί άνδρες», ενώ η «Αυγή» πάνω από τον τίτλο της έγραφε: «Συνελήφθησαν από στρατιωτικούς οι Μ. Γλέζος, Λ. Κύρκος, Α. Παπανδρέου. Ασυνήθιστες κινήσεις στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων». Στις 07:00, η ηγεσία των πραξικοπηματιών επισκέφθηκε στα Ανάκτορα του Τατοΐου τον Κωνσταντίνο και του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνησή τους. Η περιοχή ήταν περικυκλωμένη από τανκς για να μην υπάρξει περίπτωση δυναμικής αντίδρασης από τον άνακτα. Ο βασιλιάς, παρά την προτροπή του συλληφθέντα πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου να αντισταθεί, συμβιβάστηκε μαζί τους «για να μην χυθεί αίμα ελληνικό» και αργά το απόγευμα όρκισε την κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλλια. Επρόκειτο για πρωθυπουργό-μαριονέτα, αφού τα νήματα κινούσε ο ισχυρός άνδρας του κινήματος, συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο συλληφθείς και αποπεμφθείς αρχηγός του ΓΕΣ Γρηγόριος Σπαντιδάκης, άνθρωπος του βασιλιά, όπως και ο Κόλλιας, προσχώρησε στους κινηματίες και ανέλαβε Υπουργός Εθνικής Άμυνας. Την ίδια μέρα άρχισαν και οι συλλήψεις απλών πολιτών, ενώ είχαμε και τα πρώτα θύματα. Τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδρομο, που είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, το στέλεχος της ΕΔΑ Παναγιώτη Ελή, ενώ ένας στρατιώτης πυροβολεί τη νεαρή Αθηναία Μαρία Καλαυρά, γιατί δεν υπάκουσε στις διαταγές του. 10 ημέρες αργότερα, η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6509 άτομα, στη συντριπτική τους πλειονότητα αριστερών πεποιθήσεων. Η Ελλάδα από τις 21/04/1967 μπήκε στο «γύψο», κατά την έκφραση του Παπαδόπουλου, για 7 χρόνια, 3 μήνες και 3 μέρες. Η Δικτατορία κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος(23/07/1974), μετά το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο και την τουρκική εισβολή. Η κατάργηση των στοιχειωδών ελευθεριών, οι φυλακές, οι εξορίες και τα βασανιστήρια, οι δολοφονίες των αντιπάλων του καθεστώτος, ο πνευματικός και πολιτιστικός μεσαίωνας, αλλά και η Κυπριακή τραγωδία, καταγράφουν τη Χούντα των Συνταγματαρχών ως μία από τις μελανότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας(σχόλιο: δυστυχώς όμως η Μεταπολίτευση ήταν εξίσου μελανή και αρνείται με πείσμα χειρότερο των πραξικοπηματιών να καταλάβει τι κακό προκάλεσε και προκαλεί ακόμα και στα τελευταία της. Μόνο η εθνική τραγωδία δεν έχει ακόμα, και μακάρι να μην έχουμε τέτοια, συντελεστεί-όμως κάθε κρίση στην Ελλάδα συνδυάζεται με τα διαρκώς πολλαπλασιαζόμενα εθνικά μας θέματα-). ΣΧΕΣΕΙΣ ΧΟΥΝΤΑΣ-ΗΠΑ Οι χουντικοί ενεπλάκησαν και στα πολιτικά των ΗΠΑ. Όπως γράφει ο Μακάριος Δρουσιώτης, στο βιβλίο του 1974, Το άγνωστο παρασκήνιο της τουρκικής εισβολής, Αλφάδι, Λευκωσία, 2002, σσ. 14-18: «Ένας εξόριστος δημοσιογράφος, ο Ηλίας Δημητρακόπουλος εξασφάλισε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία η ελληνική χούντα είχε χρηματοδοτήσει μέσω του Tom Papas την προεκλογική εκστρατεία του Nixon, με 594.000 $ σε μετρητά. Το ποσό, εξαιρετικά ψηλό για την εποχή, προερχόταν από τα κονδύλια που η CIA διέθετε στην ελληνική ΚΥΠ για τις αντικομμουνιστικές της δραστηριότητες. Η χρηματοδότηση γινόταν με εντολή του Παπαδόπουλου, μέσω του διοικητή της ΚΥΠ Μιχάλη Ρουφογάλη. Η χρηματοδότηση της εκστρατείας του Nixon από τη χούντα τεκμηριώθηκε (1975), όταν συστάθηκε μια επιτροπή από το αμερικάνικο Κογκρέσο, που ερεύνησε τις δραστηριότητες της CIA...». ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΘΟΡΑ(επίκαιρο και στην «Δημοκρατία» της Μεταπολίτευσης) Η Επταετία σημαδεύτηκε από αμέτρητες περιπτώσεις σκανδάλων, χρηματισμού και ευνοιοκρατίας. Πάρα πολλά χρήματα από το ελληνικό δημόσιο καταχράστηκαν ο Συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς, που πρωταγωνίστησε στο σκάνδαλο με τα λεγόμενα θαλασσοδάνεια και έμεινε στην ιστορία με τον κοροϊδευτικό χαρακτηρισμό Ο Κύριος Καθαρά Χέρια, ο συνταγματάρχης Μπαλόπουλος, πρ. υφυπουργός Εμπορίου στις κυβερνήσεις Παπαδόπουλου, με το σκάνδαλο των σάπιων κρεάτων, τα οποία επί υπουργίας του επέτρεψε να εισαχθούν από το εξωτερικό, παραπέμφθηκε και καταδικάστηκε, επί Ιωαννίδη, σε 4ετή φυλάκιση και του εμπορίου όπλων, και ο αντισυνταγματάρχης Μιχάλης Ρουφογάλης στον οποίο οι χουντικοί είχαν δώσει τη διοίκηση της ΚΥΠ, δηλ. του πολύ κρίσιμου τομέα των μυστικών υπηρεσιών του κράτους. Ο Ρουφογάλης ξόδεψε ασύστολα δημόσιο χρήμα για την πολυτελή ζωή του και τα κοσμικά του πάρτι σε θαλαμηγούς, ενώ η ΚΥΠ εξασφάλιζε χαριστικά δάνεια σε εφοπλιστές και εργολάβους υποστηρικτές της Χούντας, επιβαρύνοντας τις ελληνικές δημόσιες τράπεζες. Την ίδια περίοδο, πρωτοφανή άνοδο γνώρισε το ρουσφέτι και η οικογενειοκρατία: ο Μακαρέζος διόρισε τον κουνιάδο του Αλέξανδρο Ματθαίου Υπουργό Γεωργίας, ο Λαδάς έκανε τον έναν ξάδερφο του στρατηγό και τον άλλο ξάδερφο του Γενικό Γραμματέα στο Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών, και ο γαμπρός του Παττακού Ανδρέας Μεϊντάσης έγινε εκατομμυριούχος εξασφαλίζοντας χαριστικά δουλειές από το Δήμο Αθηναίων. Ο Παπαδόπουλος διόρισε τον αδερφό του τον Κωνσταντίνο ΓΓ Υπουργείου Προεδρίας, περιφερειακό διοικητή Αττικής και τελικά Υπουργό παρά τω Πρωθυπουργό. Τον άλλον αδερφό του τον Χαράλαμπο, τον διόρισε ΓΓ στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Ο Χαράλαμπος αποκαλούνταν κοροϊδευτικά Bon Filet από τους αξιωματικούς της Χωροφυλακής, επειδή κάθε μέρα έτρωγε στα εστιατόρια των πιο ακριβών ξενοδοχείων της Αθήνας παρέα με τη φρουρά και τους υπαλλήλους του, με χρήματα του ελληνικού δημοσίου. ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ Η αλλαγή του καθεστώτος έφερε ανησυχία στο Πολεμικό Ναυτικό, στις τάξεις του οποίου δεν υπήρχαν οργανωμένοι πυρήνες των πραξικοπηματιών. Η 1η αντίδραση του Ναυτικού ήταν να στηρίξουν το Αντικίνημα του Βασιλιά, δηλ. τον φυσικό τους αρχηγό(13/12/1967). Ακολούθησαν και άλλες 2 απόπειρες απαγωγής του Παπαδόπουλου, οι οποίες όμως απέτυχαν εξαιτίας εξωγενών παραγόντων. Άρχισε(1969) η προετοιμασία και η οργάνωση του κινήματος με κύριο πυρήνα την τάξη του 1948. Η οργάνωση εκτός από αξιωματικούς του Ναυτικού μύησε και μερικούς αξιωματικούς της Αεροπορίας και του Στρατού. Σκοπός του κινήματος ήταν η εξέγερση του λαού η οποία θα οδηγούσε στην απαλλαγή από τη Χούντα. Όλα ήταν έτοιμα(άνοιξη 1973). Το κίνημα θα εκδηλωνόταν στις πρώτες ώρες της 23ης Μαΐου. Τις βραδινές ώρες της 21ης Μαΐου υπήρξαν οι πρώτες ενδείξεις ότι το κίνημα είχε προδοθεί. Οι κυβερνήτες των πλοίων δίσταζαν να αποπλεύσουν, ακολουθώντας το σχέδιο(περίπου γνωστό στη Χούντα). Οι αξιωματικοί τίθενται(23/05) υπό περιορισμό, ενώ οι πρώτες συλλήψεις δεν αργούν να γίνουν. Το πολεμικό πλοίο ΒΕΛΟΣ(25/05) πήρε την απόφαση να αποχωρήσει από την άσκηση του ΝΑΤΟ και να καταπλεύσει στο Fiumicino, της Ιταλίας, όπου ζήτησε και πολιτικό άσυλο. Το Κίνημα του Ναυτικού, η σημαντικότερη ίσως αντίσταση μέχρι τότε, οργανώθηκε με σκοπό μόνο την απελευθέρωση του κράτους και όχι μιας απλής αντικατάστασης των δικτατόρων. Ουσιαστικά εξέφραζε τον λαό, αφού ήταν μια επανάσταση του στόλου και δεν ήταν καθοδηγούμενη από κανένα πολιτικό πρόσωπο ή συμφέρον. Το σημαντικότερο αποτέλεσμα: η ανανέωση της αντίστασης, αφού η Χούντα είχε δώσει(από το 1971) την αίσθηση ότι είχε εδραιωθεί και ότι όλες οι ένοπλες δυνάμεις ήταν με το μέρος της. Αυτός όμως ο μύθος καταρρίφθηκε με την εκδήλωση του κινήματος. ΚΥΡΙΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΠΤΑΕΤΙΑΣ ΚΑΙ ΠΤΩΣΗ ΧΟΥΝΤΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Η Χούντα με συντονισμένα χτυπήματα είχε καταφέρει(1967-72) να καταστήσει ανίκανους τους φοιτητές να αντιδράσουν μπροστά στις αυθαιρεσίες του κράτους. Το χάσμα μεταξύ κράτους και φοιτητών μεγάλωνε(αρχές 1973). Η Χούντα των Συνταγματαρχών, στην προσπάθειά της να περιορίσει τους φοιτητές, έβαλε σε εφαρμογή το διάταγμα 1347 για τις επιστρατεύσεις. Η φοιτητική ανησυχία άρχισε να μεγαλώνει με αποτέλεσμα να γίνει(Φεβρουάριος 1973) η 1η κατάληψη της Νομικής. Ακολούθησε και δεύτερη(14/03). Σημαντικό ρόλο στην κλιμάκωση της κατάστασης είχε και το μνημόσυνο του «Γέρου της Δημοκρατίας», Γεωργίου Παπανδρέου. Όλα έδειχναν ότι κάτι θα συνέβαινε. 14/11/1973 Χιλιάδες φοιτητές είχαν συγκεντρωθεί από το πρωί στο κτήριο της Νομικής Σχολής και ετοιμάζονταν να κάνουν συνέλευση. Στο τέλος της συνέλευσης πραγματοποίησαν πορεία στην οδό Σόλωνος και Πατησίων. Το απόγευμα και ενώ οι φοιτητές είχαν παραμείνει στο Πολυτεχνείο, ο αστυνομικός διευθυντής Δασκαλόπουλος και ο εισαγγελέας Σαμήτας διέταξαν τους φοιτητές να διαλυθούν. Οι φοιτητές βρέθηκαν σε δίλημμα. Δημιουργήθηκε συντονιστική επιτροπή η οποία και αποφάσισε, στις 20:30, την κατάληψη του Πολυτεχνείου. 15/11/1973 Από τις πρώτες πρωινές ώρες φάνηκε η στήριξη των πολιτών προς τους φοιτητές, με τρόφιμα, γραφική ύλη και φάρμακα.. Το βράδυ μπήκε σε λειτουργία για πρώτη φορά ο σταθμός των «Ελεύθερων Πολιορκημένων». 16/11/1973 Ο κόσμος παρέμεινε στο πλευρό των φοιτητών ενώ οδοφράγματα άρχισαν να στήνονται στους δρόμους. Οι αστυνομικοί και τα τανκ άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους. Οι πρώτες συγκρούσεις με την αστυνομία δεν άργησαν να γίνουν ενώ στις 19:00 ανακοινώθηκε και ο 1ος νεκρός των συγκρούσεων. 17/11/1973 Τα μεσάνυχτα και ενώ οι φοιτητές επέμεναν στην κατάληψη του Πολυτεχνείου, έκαναν την εμφάνιση τους τα πρώτα τανκ. Ο κόσμος είχε διαλυθεί βίαια ενώ ο καπνός από τα δακρυγόνα έκανε την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Στη 01:30 ο επικεφαλής του τάγματος του στρατού έδωσε διορία να εγκαταλείψουν το κτήριο. Οι φοιτητές αρνήθηκαν και παρέμειναν φωνάζοντας συνθήματα όπως «Κάτω η Χούντα και οι Αμερικάνοι». Στις 02:50 ο επικεφαλής διέταξε το τανκ να γκρεμίσει την πύλη του Πολυτεχνείου. Ταυτόχρονα εισέβαλλαν άντρες των ΛΟΚ στο χώρο του Πολυτεχνείου χτυπώντας όποιον έβρισκαν. Ο στρατός υποσχέθηκε ελεύθερη δίοδο και άφησε πραγματικά τον κόσμο να φύγει τουλάχιστον από την πύλη της Στουρνάρη με κατεύθυνση πλατεία Εξαρχείων, αν και η αστυνομία περίμενε πιο πάνω στα στενά για να δείρει ή/και να συλλάβει όσους μπορούσε. Μέσα σε λίγη ώρα το κτήριο είχε αδειάσει. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ(;) ΣΥΣΤΗΜΑ Η δικτατορία θα ακυρώσει την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964(Γεώργιος Παπανδρέου). Εκτός από τις αναμενόμενες παρεμβάσεις στις οργανώσεις των εκπαιδευτικών και των φοιτητών και τις διώξεις τους, τα μέτρα «εξυγειάνσεως και αποκαταστάσεως ευρυθμίας» στα πανεπιστήμια, και τις τροποποιήσεις σε βιβλία και προγράμματα, η δικτατορία ανέτρεψε σχεδόν στο σύνολό τους όσα συνέθεταν την μεταρρύθμιση. Το μόνο που δεν ακυρώθηκε πλήρως ήταν η «δωρεάν παιδεία». Εδώ μάλιστα η δωρεάν διανομή διδακτικών συγγραμμάτων επεκτάθηκε και στην 3η βαθμίδα. Όπως σχολιάζει ο ιστορικός της εκπαίδευσης Αλέξης Δημαράς, «πέρα από το λαϊκίστικο χαρακτήρα του μέτρου, η κυβέρνηση εξασφάλιζε έτσι τον έλεγχο του περιεχομένου των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων από εκείνον που ήδη πραγματοποιούσε με τη γενική λογοκρισία». Προχώρησε(μέσα 1971) στην επαναφορά παλαιότερων προσανατολισμών αναφορικά με την επαγγελματική εκπαίδευση, η οποία εκδηλώνεται με την ίδρυση των Κέντρων Ανωτέρας Τεχνικής Εκπαιδεύσεως(ΚΑΤΕ) και την επέκταση του τεχνικοεπαγγελματικού κλάδου του συστήματος. Η συγκρότηση(1971), 2 συμβουλευτικών επιτροπών για τα εκπαιδευτικά θέματα, με προφανή τεχνοκρατική διάθεση, «εκφράζει την ίδια τάση αποκλεισμού των ιδεολογικών προβληματισμών». ΑΠΟΠΟΜΠΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Η εσωστρέφεια της πολιτικής ζωής τα χρόνια πριν την δικτατορία είχε ωθήσει στο περιθώριο όλα τα ζητήματα που σχετίζονταν με τη Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδος-ΕΟΚ, η οποία προέβλεπε τη μεθοδευμένη και σταδιακή ενσωμάτωση της ελληνικής οικονομίας στην ευρωπαϊκή και απαιτούσε δραστικές προσαρμογές σε διοικητικούς μηχανισμούς, οικονομικούς θεσμούς και δομές. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας μόνο οι υποχρεώσεις που είχαν σχέση με το μέρος της Συμφωνίας που αφορούσε την τελωνειακή ένωση εφαρμόστηκαν. Η Ελλάδα και η Κοινότητα προσκολλήθηκαν στα συμφωνημένα χρονοδιαγράμματα για την εξάλειψη των δασμών. Όλοι οι άλλοι όροι, όπως αγροτικοί εναρμόνιση, και οικονομική βοήθεια, είχαν «παγώσει». Αυτή η επιλεκτική εφαρμογή της Συμφωνίας Σύνδεσης άλλαξε την ισορροπία των μειονεκτημάτων και πλεονεκτημάτων υπέρ της Κοινότητας. Με τη δικτατορία, οι σχέσεις Ελλάδος και Ευρώπης περιήλθαν σε μια κατάσταση, όπως την αποκαλεί ο καθηγητής Πάνος Καζάκος, ελεγχόμενης κρίσης. Υπό την πίεση των σκανδιναβικών κυβερνήσεων-η πρωτοβουλία είχε δρομολογηθεί(αρχές 1969) από τον Ολλανδό αντιπρόσωπο Max van der Stoel- η Ελλάδα αποχώρησε από το Συμβούλιο της Ευρώπης(Δεκέμβριος 1969) για να προλάβει καταδίκη της για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ Η εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι δεν έριξε την Δικτατορία. Ανέβασε το ηθικό του δοκιμαζόμενου λαού. Όμως περιέσωσε την δημοκρατική αξιοπρέπεια των Ελλήνων, καθιστώντας γεγονός την καθολική αντίδραση. Η Χούντα κατέρρευσε(24/07/1974) κάτω από το βάρος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Η εισβολή στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε 4 ημέρες νωρίτερα(20/07/1974) και η Χούντα, που είχε την ευθύνη για την προάσπιση του νησιού, δεν αντέδρασε όπως θα έπρεπε, παραπλανημένη από τις διαβεβαιώσεις των Αμερικανών(βλ. Henry Kissinger, Υπουργός Εξωτερικών ΗΠΑ και ανθέλληνας) και έχασε τον πόλεμο, που οδήγησε στη διχοτόμηση του νησιού. Την ίδια ημέρα έφθασε στην Αθήνα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με το αεριωθούμενο αεροπλάνο της γαλλικής Προεδρίας, το οποίο έθεσε στη διάθεση του ο γάλλος πρόεδρος Valéry Giscard d'Estaing, στενός προσωπικός του φίλος. Οι πραξικοπηματίες αργότερα συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου